Overdenking bij de dienst van 11 juli 2021 Saaxumhuizen
nav Psalm 85 en Marcus 6: 7-12
Jolanda Tuma
Bidden
Het komt de laatste tijd nogal eens langs in het publieke domein.
Een paar weken geleden toen de Deense voetballer Erikson zomaar neerviel
midden in een EK wedstrijd, een hartstilstand,
hoorde ik de reporter meerdere keren zeggen: ‘het hele stadion bidt.’
Afgelopen week werd Peter R de Vries neergeschoten
en ook nu kwam het woord bidden plotseling weer tevoorschijn.
In de reacties en in de verslagen in het journaal.
Afgelopen vrijdag stond boven de column van Stevo Akkerman in Trouw
datzelfde woord ‘Bidden’
Akkerman is in gesprek met André Zegveld, priester en voormalig abt van
Het benedictijnerklooster in Egmond, nu woont hij bij de zusters in Denekamp.
Ze hebben het over bidden en het aansteken van kaarsen.
Ik citeer een klein stukje uit deze column
Bidden, zo zegt Priester en Abt Zegveld, wordt toch vaak gezien als het vragen van gunsten aan een hogere instantie, ‘die op een verschrikkelijk controlerende manier God zit te wezen’. Mensen die het geloof in die God hebben verloren, zullen zeggen dat ze niet meer bidden. Maar op momenten dat er hard wordt gebonsd op de deuren van hun bestaan, grijpen ze wel naar een ritueel uit de religieuze voorraadkast, zoals het aansteken van een kaarsje..
“Wat ze niet hebben verloren, getuige het kaarsje branden, is het besef dat het leven een mysterie is”, zei Zegveld. “Een mysterie van leven en dood, en van verbondenheid, ”
Voor Zegveld is bidden aandachtig leven, stilstaan bij wat ons raakt in het leven. Stilstaan bij alles, licht en donker, vanuit ‘levenshonger’.
‘Met een diep verlangen ernaar verlangen dat er een einde mag komen aan het geweld en de wreedheid in de wereld, verlangen naar vrolijkheid, licht, tederheid en leven voor mensen in de knel: bidden.’
Met een diep verlanger ernaar verlangen.
Dat is misschien wel wat de psalmist vanmorgen ook verwoordt.
Een verlangen naar heelheid in een gebroken wereld.
De psalmist schetst een prachtig beeld, een vlechtwerk
wanneer hij schrijft:
‘Goedertierenheid en trouw ontmoeten elkaar
Gerechtigheid en vrede kussen elkaar.’
Goedertierenheid, trouw, gerechtigheid en vrede
als vier strengen die stevig in elkaar gevlochten zijn
als een kleurig weefsel
van vrolijkheid, licht, tederheid en ruimte voor mensen in de knel.
Een wereld waarin je kunt leven en vrij kan ademen
waarin ruimte is voor iedereen, zonder uitzondering.
Maar de realiteit leert sinds mensenheugenis
dat dat visioen niet echt realistisch is.
Het blijft een visioen, een vergezicht.
waar je soms even aan raakt
maar wat ook weer verdwenen is voor je het weet.
En toch zijn er sinds diezelfde mensenheugenis
ook altijd mensen opgestaan die dit visioen
weer present stelden en voorleefden.
en anderen meenamen in hun droom.
Mozes was zo iemand, maar ook Jezus, Gandhi of Nelson Mandela
om maar eens een paar te noemen.
Zij leefden van het visioen, geloofden in het visioen
zij stonden met hun voeten in de woestijn van het bestaan
maar gingen hun heel eigen weg omdat zij geloofden
dat de woestijn niet de bestemming van de mens was.
Zij verlangden met een diep verlangen naar een wereld van goedheid, trouw, recht en vrede.
en namen in hun verlangen mensen met zich mee.
We hoorden hoe Jezus zijn leerlingen op pad stuurt
de wereld in om dat visioen te verwezenlijken.
Het verhaal zoals we het lazen, uit het evangelie van Marcus
heb ik altijd gezien alsof de leerlingen
even op pad werden gestuurd
zoals je een kind even naar de winkel stuurt
om een boodschap te halen.
Ze krijgen wat aanwijzingen mee
gaan op pad en komen vervolgens gauw weer terug.
Een klein uitstapje om vervolgens weer onder moeders hoede
verder te gaan.
Maar toen ik de tekst afgelopen week beter bestudeerde
realiseerde ik me dat het misschien wel eens heel anders zou kunnen zijn.
Dat die aanwijzingen hoe op pad te gaan misschien niet zozeer wijzen
op een klein uitstapje maar op een manier van leven, een way of life.
De12 leerlingen worden weggestuurd
op eigen benen moeten ze staan
en ze krijgen een aantal duidelijke richtlijnen mee:
Ga niet alleen op pad maar samen, twee aan twee.
neem niets mee, geen brood, geen koffer, geen geld
alleen een staf, een paar schoenen en één hemd,
zoek je plek en blijf waar je bent zolang het nodig is.
En wanneer men je niet ontvangt schud dan het stof van je voeten.
En tussen deze praktische aanwijzingen door wordt,
bijna tussen neus en lippen door, verteld
dat zij macht krijgen over onreine geesten.
Hoe meer ik over deze woorden nadacht
hoe meer een beeld tevoorschijn kwam
van een manier van leven die ons wat vreemd geworden is
maar die nog steeds bestaat
en waar we op een bepaalde manier misschien ook wel naar verlangen.
Dat beeld had te maken met André Zegveld, de priester en abt die ik net al even citeerde.
Het beeld dat bij mij op kwam was dat van monniken,
kloosterlingen.
Ga niet alleen, ga samen de wereld in
Zoek iemand bij wie je je vertrouwd voelt, waar je op kan vertrouwen en die trouw is
en wees voor de ander net zo.
Leef ongekunsteld, draag onopvallende kleren
eet eenvoudig voedsel, gebruik wat je nodig hebt, meer niet.
Eén paar schoenen is genoeg, draag één hemd, niet twee
Monnik betekent letterlijk: leven uit één stuk.
Eén paar schoenen en één hemd, ze verwijzen naar eenvoud en eenheid
Blijf op één plek zolang het nodig is
ren niet van hot naar her, maar leef op de plek waar je bent,
en doe de dingen die je hand vindt om te doen
maar let goed op, niet elke plek is voor jou bestemd
En wees alert op onreine geesten
concentreer je op wat zich binnen in je afspeelt
laat je niet meeslepen met de onrust en je eindeloze zieleroerselen
maar probeer je te concentreren op de stilte die onder die onrust schuil gaat.
Met deze aanwijzingen worden de leerlingen de wereld in gestuurd
Met deze aanwijzingen, deze leefregels, worden ook wij het leven in gestuurd
We zijn natuurlijk niet allemaal monniken,
sterker nog, niemand van ons is monnik.
Hoewel, misschien op een bepaalde manier toch weer wel.
In elk geval zouden we iets van hen kunnen leren op onze eigen levensweg
De leerlingen, zo lezen we, gaan op pad
en gaan prediken, spreken recht uit hun hart
Spreken vanuit die stille bron in hun binnenste.
Ze spreken mensen aan, raken mensen aan
raken aan een verlangen dat misschien diep verscholen lag
en weer wordt gewekt.
Mensen komen in beweging.
Worden geïnspireerd door wat zij zien en ervaren.
Het visioen van goedheid, trouw, recht en vrede
dat vlechtwerk, dat kleurig weefsel, wordt weer even werkelijkheid.
is aanraakbaar, voelbaar.
Maar voor je het weet is het weer voorbij
dat moment, dat vergezicht
Als je om je heen kijkt
is het vergezicht, dat visioen al snel weer ver te zoeken.
Maar dat mag je er niet van weerhouden
om er van te blijven dromen
en opnieuw te beginnen.
Bidden, zo schreef André Zegveld, is aandachtig leven.
‘is met een diep verlangen ernaar verlangen dat er een einde mag komen aan het geweld en de wreedheid in de wereld, verlangen naar vrolijkheid, licht, tederheid en leven voor mensen in de knel.
Om te bidden hoeven we geen monniken te zijn.
Maar wel kunnen we iets van de aanwijzingen
die worden aangereikt ter harte nemen.
En misschien zelfs ons toe eigenen in onze way of life.
De natuur toont het keer op keer
de natuur weeft voortdurend weefsels
van planten, schimmels, insecten, dieren
een vlechtwerk van energie
waarin we kunnen leven, ademen, vrij zijn
en waarin we worden herinnerd
aan het mysterie dat ons omgeeft
ook als we er niets meer van geloven.
Het mysterie blijft, de stilte onder de onrust blijft
En steeds weer zullen mensen opstaan
de sandalen aantrekken en één hemd
en op pad gaan omdat zij niet anders kunnen.
Mozes was zo iemand, evenals Jezus, Gandhi en Mandela.
Maar vooral al die mensen zonder naam
die nooit de krant zullen halen
maar op hun plek het visioen levend houden
dat visioen van verlangen naar
goedheid, trouw, recht en vrede.
Wij zijn die mensen
Amen
Monnikenwerk
Monnikenwerk, leven uit één stuk
Geconcentreerd, eenvoudig, ongekunsteld
Laten gebeuren wat gebeurt.
Ruimte voor verlangen, verbinding met de tijd, de ruimte
En dat wat tijd en ruimte overstijgt.
Steeds opnieuw beginnen
Kwetsbaar en vrijmoedig.
Door het aansteken van een kaars aan de paaskaars
symboliseren we de verbondenheid
verbondenheid van wie ons zijn voorgegaan,
met ons zoals we hier zijn en met wie na ons zullen komen.
Ieder op eigen wijze vorm gevend aan dat waar ons verlangen naar uit gaat
En wat ons wijst op dat visioen van goedheid, trouw, recht en vrede.